Tescil İşlemleri

Borsa tescil işlemlerinde tevkifat ödendi makbuzu (VERGİ TAHSİL ALINDISI) veya mahsup alındısı  tescil işleminin yapılabilmesi için borsaya neden bildirmek zorundayız?

Bilindiği üzere; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 11 inci maddesi, tevkif yoluyla ödenen vergilerde müteselsil sorumluluk esasını getirmiştir. Söz konusu maddede, mal alım ve satımı dolayısıyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairelerine yatırmak zorunda olanların, bu yükümlülükleri yerine getirmemeleri halinde, bu kişilerle birlikte verginin ödenmemesinden, alım satıma taraf olanların tümünün müteselsilen sorumlu olacakları belirtilmiştir.

Aynı maddenin beşinci fıkrasında; zirai Ürünlerin (işlenmiş olanlar dahil) alım ve satımına aracılık eden kuruluşlar ve Ticaret Borsalarını, bu mahsullerin satın alınması sırasında yapılacak vergi tevkifatından müteselsilen sorumlu tutma; söz konusu ürünlerin satışı dolayısıyla yapılacak vergi tevkifatının hangi safhada yapılacağını her bir ürün için ayrı ayrı belirleme konusunda, Bakanlığımız yetkili kılınmıştır.

Bakanlığımızın bu yetkiye dayanarak yayımladığı 164 Seri No´lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde Gelir Vergisi tevkifatı konusunda uygulanacak esaslar ve müteselsil sorumlu tutulacak kurum ve kuruluşlar ile müteselsil sorumluluğun sınırlarını belirlemiş olup, ayrıca zirai ürün alımına ve satımına aracılık eden Ticaret Borsalarının sorumlulukları ve sorumluluktan kurtulmak için yapmaları gereken işlemler açıklanmıştır.

Tebliğin 4 üncü bendinde; “5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Kanuna göre kurulmuş olan Ticaret Borsalarında Borsada işlem gören zirai ürünlerin tescil ettirilerek çiftçi dışındaki kişi ve kuruluşlardan satın alınması halinde, Borsada, tescil ettirilerek satın alınan zirai ürünler için, satın alanların müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır. Borsada tescil ettirilerek, çiftçilerden satın alınan zirai ürün bedelleri üzerinden tevkif edilerek vergi dairelerine ödenmesi gereken vergiden, Borsalar, yöneticileri ve zirai ürünü satın alanlar müteselsilen sorumlu olacaklardır.” yine aynı Tebliğin “Gelir Vergisi Tevkifatında müteselsil sorumluluktan kurtulma” başlıklı 10´uncu bendinde ise; “Borsada tescil ettirilerek çiftçilerden satın alınan zirai ürün bedelleri üzerinden yapılan gelir vergisi tevkifatının beyan edilerek ödenmemesi halinde, bu vergi ile buna bağlı ceza, gecikme faizi ve gecikme zammından çiftçiden ürünü satın alanla birlikte borsa ve yöneticileri sorumludur. Borsada tescil edilmeyen veya kamu kurum ve kuruluşları dışındaki kişilerden zirai ürün satın alanların, müteselsil sorumluluğun dışında kalabilmeleri için, satın alınan zirai ürünlerle ilgili gelir vergisi tevkifatını yaparak ilgili vergi dairesine yatırmaları zorunludur.” açıklamaları yer almaktadır.

Buna göre; borsada tescil ettirilerek çiftçi dışındaki kişi ve kuruluşlardan zirai ürün satın alanın müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır. Ancak; çiftçiden satın alanlar ile tescil işlemini yapan borsalar ve yöneticileri satın alınan zirai ürün bedeli üzerinden tevkif edilerek vergi dairesine ödenmesi gereken vergiden sorumlu bulunmaktadır. Diğer bir ifade ile tevkifatın yapılması ile birlikte bunun beyan edilerek ödenmesi de gerekmektedir. Müteselsil sorumluluktan kurtulmak için, borsaya tescil ettirilerek satın alınan zirai ürün bedelinden tevkif edilen verginin ilgili vergi dairesine ödendiğine ilişkin vergi dairesi alındısı veya mahsup talebinde bulunmuşsa bu talebin aranılması gerekmektedir. Aksi takdirde tescil işlemini yapan borsa ve yöneticileri ödenmesi gereken vergi, ceza ve gecikme faizinden mükellefle birlikte sorumlu tutulacaklardır.